Wat zijn negatieve stroomprijzen?
Negatieve stroomprijzen ontstaan wanneer er op het elektriciteitsnet meer aanbod is dan vraag. Dit gebeurt bijvoorbeeld op zonnige of winderige dagen, wanneer zonnepanelen en windturbines samen zoveel energie opwekken dat de markt overspoeld wordt met elektriciteit. Of wanneer de vraag naar elektriciteit laag is, bijvoorbeeld tijdens weekends of feestdagen wanneer veel bedrijven stilligen.
Op de groothandelsmarkt zakt de prijs dan onder nul. Deze uurprijzen worden één dag op voorhand vastgelegd op de zogeheten day-aheadmarkt.
Waarom ze niet altijd jouw energiefactuur beïnvloeden
Negatieve stroomprijzen zijn vooral relevant voor consumenten met een dynamisch energiecontract, omdat zij per uur betalen op basis van de marktprijs. Met een vast energiecontract merk je er niets van, en bij een klassiek variabel contract is het effect beperkt, omdat de prijs pas na een maand of kwartaal wordt aangepast.
Belangrijk om te begrijpen is dat de negatieve prijzen waarover je hoort doorgaans slaan op de spotprijs op de groothandelsmarkt. Dat is de prijs per MWh waarvoor leveranciers onderling elektriciteit verhandelen. Als consument betaal je echter niet rechtstreeks die spotprijs, maar een totaaltarief aan je energieleverancier, waarin allerlei componenten zitten:
- Spotprijs (EPEX)
Op de EPEX SPOT-markt, ook wel de day-ahead markt genoemd, worden de uurprijzen voor de volgende dag vastgesteld op basis van het voorspelde vraag en aanbod. - Energieleverancierstoeslag
- Transmissiekosten
Tarieven van Elia voor het transport van elektriciteit over het hoogspanningsnet. - Distributiekosten
Tarieven van uw lokale netbeheerder (Fluvius in Vlaanderen) voor het verdelen van de stroom naar uw woning of bedrijf. - Heffingen en bijdragen
Overheidsheffingen zoals de bijdrage voor groenestroomcertificaten en de federale bijdrage. - BTW
Momenteel 6% op elektriciteit voor residentiële verbruikers in België.
Met andere woorden: je energiefactuur zal in de meeste gevallen niet meteen negatief uitvallen, omdat je naast de energieprijs per kWh ook altijd een vaste kost betaalt.
Beste momenten voor goedkope stroom
Over het algemeen is de kans op negatieve uurprijzen het grootst op zonnige of winderige dagen, zeker in combinatie met weekends of feestdagen wanneer het verbruik lager ligt.
In de zomer komen negatieve stroomprijzen meestal voor overdag, vooral tussen 10:00 en 16:00 uur, wanneer zonnepanelen op volle kracht draaien en de vraag laag is.
In de winter gebeurt het vaker ’s nachts, tussen 00:00 en 06:00 uur, door veel windproductie en een lage vraag.
Waarom komen negatieve stroomprijzen steeds vaker voor?
Negatieve stroomprijzen waren vroeger zeldzaam, maar in Vlaanderen zien we ze steeds vaker terug op de energiemarkt. Dat heeft vooral te maken met de snelle groei van hernieuwbare energie en het beperkte vermogen van ons elektriciteitsnet om grote productiepieken op te vangen. Omdat zonne- en windproductie sterk afhankelijk is van het weer, wordt de aanbodzijde steeds wisselvalliger.
Tegelijk is de vraag naar elektriciteit vaak inflexibel en zijn er nog te weinig grootschalige opslagmogelijkheden om overschotten op te vangen.
Negatieve stroomprijzen in 2025
Augustus 2025 markeert een mijlpaal: het jaarrecord voor negatieve stroomprijzen in België is al verbroken. Halverwege het jaar stond de teller al boven de 400 uren met negatieve stroomprijzen, waarmee het record uit 2024 ruim voor het einde van het jaar werd overtroffen.
Op 11 mei 2025 werd zelfs een historisch dieptepunt bereikt. Tussen 13:00 en 14:00 uur zakte de prijs naar -0,462 euro per kWh.
Hoe kun je profiteren van negatieve stroomprijzen?
Negatieve elektriciteitsprijzen kunnen je energiekosten verlagen, maar alleen als je beschikt over een dynamisch contract. Voeg daar een thuisbatterij of energiemanagementsysteem (EMS) aan toe om je verbruik automatisch te verschuiven en maximaal te profiteren van de negatieve elektriciteitsprijzen. Ook met zonnepanelen kun je met slimme sturing kosten vermijden.
Dynamisch energiecontract
Om echt voordeel te halen uit negatieve stroomprijzen heb je in de eerste plaats een dynamisch energiecontract nodig. Daarbij betaal je per uur op basis van de actuele marktprijs, waardoor je meteen kunt inspelen op goedkope of negatieve uren. Heb je een vast of een variabel contract dan merk je weinig of niets van negatieve prijzen.
Thuisbatterij aanschaffen
Met een thuisbatterij in combinatie met een dynamisch energiecontract kun je slim inspelen op prijsverschillen op de elektriciteitsmarkt. Je laadt de batterij op tijdens goedkope of zelfs negatieve uren en gebruikt die energie later, wanneer de prijzen hoog zijn. Zo koop je stroom in op het voordeligste moment en vermijd je dure piekuren.
Energiemanagementsysteem: je verbruik optimaliseren
Nog meer rendement haal je met een energiemanagementsysteem zoals KingConnect. Zo’n systeem schuift je energieverbruik automatisch op naar de goedkoopste uren en stuurt je toestellen slim aan op basis van slimme algoritmes. Het optimaliseert je verbruiksprofiel door automatisch:
- Je thuisbatterij slim aan te sturen om te laden tijdens goedkope of negatieve prijzen.
- Je elektrische wagen opladen met je geproduceerde zonne-energie.
- Je zonnepanelen tijdelijk te curtailen (productie beperken) als terugleveren duurder is dan het verbruik.
- Je woning vooraf te verwarmen of te koelen met een warmtepomp of airco tijdens goedkope uren, zodat je later minder energie verbruikt.
Door deze slimme sturing verbruik je meer energie op het juiste moment, vermijd je hoge kosten bij injectie, en benut je goedkope stroom maximaal.
Zonnepanelen: injectietarieven voorkomen
Voor eigenaars van zonnepanelen in combinatie met een dynamisch contract kunnen negatieve stroomprijzen een uitdaging zijn. Je wil vermijden dat je zonne-energie op het net injecteert terwijl de prijzen negatief zijn. Dit kan je doen door:
- Zelfverbruik verhogen
Plan het gebruik van toestellen zoals wasmachine, droogkast of vaatwasser op momenten dat je zonnepanelen veel produceren. - Thuisbatterij inzetten als buffer
Sla overtollige zonne-energie op en gebruik die later, wanneer de prijzen hoger liggen. - Curtailment toepassen
Als laatste optie kan je de productie tijdelijk via een energiemanagementsysteem curtailen als het injectietarief negatief is.
