Wat is een dynamisch energiecontract?
Een dynamisch energiecontract is een energiecontract waarbij de prijs van elektriciteit elk uur verandert. In plaats van een vaste of maandelijkse prijs, betaal je bij een dynamisch contract de werkelijke marktprijs op het moment dat je stroom verbruikt. In Vlaanderen worden deze prijzen bepaald op de day-ahead markt (EPEX Spot), waar de elektriciteitsprijzen per uur voor de volgende dag vastgelegd worden.
Het grote verschil met een vast contract (waar je altijd dezelfde prijs betaalt) en een variabel contract (waar de leverancier de prijs maandelijks of per kwartaal aanpast), is dat de prijs bij een dynamisch contract rechtstreeks meebeweegt met de markt. Daardoor kan elektriciteit soms heel goedkoop zijn (bv. tijdens zonnige middag met veel productie), maar ook duurder op momenten van piekvraag (bv. ’s avonds wanneer veel gezinnen van hun werk komen).
Om een dynamisch contract af te kunnen sluiten, heb je in Vlaanderen een slimme meter nodig. Die registreert je verbruik per kwartier, zodat je leverancier exact kan berekenen hoeveel je betaalt.
Hoe worden dynamische energieprijzen bepaald?
De uurprijzen van een dynamisch energiecontract zijn direct gekoppeld aan de groothandelsmarkt voor elektriciteit. Elke dag wordt via een veiling per uur de prijs bepaald op basis van vraag en aanbod voor de komende 24 uur. Die marktprijzen kunnen sterk schommelen door factoren zoals het weer (zon en wind) of piekmomenten in de vraag (bijvoorbeeld ’s avonds wanneer veel gezinnen koken en tv kijken).
In de praktijk baseren leveranciers zich op de day-ahead markt. Als consument betaal je die spotprijs echter niet rechtstreeks, maar een totaaltarief dat je energieleverancier aanrekent. Dat totaaltarief bestaat uit meerdere componenten:
-
Spotprijs (EPEX)
De marktprijs per uur, zoals vastgesteld op de EPEX SPOT day-ahead markt. -
Energieleverancierstoeslag
De marge of servicekost die jouw leverancier toevoegt voor de dienstverlening en administratie. -
Netkosten
De tarieven van Elia (hoogspanningsnetbeheerder) en Fluvius (distributienetbeheerder) voor het transport en de distributie van elektriciteit tot bij je woning. -
Heffingen en bijdragen
Overheidsheffingen, zoals de bijdrage voor groenestroomcertificaten, de federale bijdrage en andere energieheffingen die wettelijk zijn vastgelegd. -
BTW
Op elektriciteit voor residentiële verbruikers geldt momenteel een 6% BTW-tarief in België.
Dynamische kwartierprijzen in aantocht
Nieuw: Vanaf 2025 staat er een belangrijke verandering gepland in de Europese stroommarkt. De Europese day-ahead markt schakelt in oktober 2025 over van uurtarieven naar kwartierprijzen. Concreet betekent dit dat elektriciteit op de groothandelsbeurs niet langer per uur, maar per 15 minuten verhandeld wordt.
Dit is vastgelegd door de EU in het Clean Energy Package om beter te kunnen inspelen op snelle schommelingen in het aanbod van zonne- en windenergie. Vanaf het moment dat deze wijziging ingaat, zullen ook de dynamische contracten per kwartier tariefwisselingen kennen.
Negatieve stroomprijzen: hoe kan dat?
Een bijzonder fenomeen bij een dynamisch energiecontract zijn de zogenaamde negatieve prijzen. Dit gebeurt wanneer er op de markt meer elektriciteit wordt geproduceerd dan er verbruikt wordt, bijvoorbeeld op zonnige weekends met lage vraag.
Voor gezinnen met een dynamisch contract betekent dit dat je in theorie beloond wordt om elektriciteit te verbruiken. Je energieleverancier rekent nog wel vaste kosten en heffingen aan, waardoor je energiefactuur in de meeste gevallen niet meteen negatief uitvalt.
Maximaal voordeel halen uit je dynamisch energiecontract
Een dynamisch energiecontract geeft je de grootste kans op een lage energiefactuur. Doordat de prijs per uur verandert, kan je jouw verbruik slim verschuiven naar momenten met goedkope stroom. Een doorsnee Vlaams gezin betaalde met een dynamisch contract in 2024 gemiddeld 299 euro minder dan met een vast contract.
Vergelijking: dynamisch vs. vast of variabel contract
Wanneer je een vast of variabel energiecontract neemt, kies je op het eerste gezicht voor zekerheid. Maar die zekerheid komt met een prijskaartje. Dat komt omdat energieleveranciers altijd een risicopremie incalculeren. Zo dekken ze zich in tegen prijsschommelingen op de energiemarkt. Voor hen zijn de risico’s dan beperkt en voor jou betekent het dat je structureel meer betaalt dan de werkelijke marktprijs.
Bij een dynamisch energiecontract werkt dit anders. Je betaalt geen risicopremie of verborgen marge. Dat maakt het contract transparanter en in veel gevallen voordeliger.
Je verbruik slim verschuiven met een thuisbatterij
De grootste mogelijkheid om te besparen met een dynamisch energiecontract zit in het verschuiven van je verbruik naar de uren met de laagste stroomprijzen. Een thuisbatterij speelt daarin een cruciale rol, omdat ze goedkope stroom kan opslaan en later kan inzetten tijdens dure piekuren. Met slimme sturing (EMS) kan dit volledig automatisch gebeuren. Je hoeft dus niet handmatig al je apparaten aan en uit te zetten om je verbruik te verschuiven of voortdurend de prijzen in de gaten te houden.
Door gebruik te maken van een energymanagementsysteem (EMS) worden je zonnepanelen, thuisbatterij en elektrische apparaten aan elkaar gekoppeld. Het systeem beslist automatisch wanneer het voordeliger is om stroom van het net te halen, je batterij te laden of je eigen zonne-energie te gebruiken.
Een thuisbatterij weet zo precies wanneer ze moet laden of ontladen. Het EMS volgt de marktprijzen en vergelijkt die met je actuele verbruik en de productie van je zonnepanelen. Wanneer de prijs laag is, laadt de batterij automatisch op. Tijdens dure piekuren of wanneer je verbruik stijgt, ontlaadt ze weer, zodat je geen dure stroom van het net hoeft te halen. Op die manier benut je de prijsschommelingen maximaal en haal je een aanzienlijk voordeel uit je dynamisch energiecontract.
Slim laden van je elektrische wagen
Een elektrische wagen verbruikt veel energie, maar biedt tegelijk een enorme kans om te besparen met een dynamisch energiecontract. Het opladen van een EV kan je makkelijk verschuiven naar de goedkoopste uren van de dag, zonder dat je comfort verliest.
Met een slimme laadpaal en via een EMS kan je je laadsessies volledig automatiseren. Je stelt bijvoorbeeld in dat je wagen de volgende ochtend om 7u opgeladen moet zijn. Het systeem kiest dan automatisch de goedkoopste uren om je batterij op te laden. Zo vermijd je opladen tijdens de duurste piekuren (vaak tussen 18u en 21u).
Heb je daarnaast ook zonnepanelen en een thuisbatterij, dan kan het EMS je wagen opladen met eigen opgewekte zonne-energie, wat je besparing verder verhoogt.
Aandachtspunten van een dynamisch energiecontract
Een dynamisch energiecontract kan veel voordeel opleveren, maar er zijn ook enkele zaken waar je rekening mee moet houden:
Flexibel verbruik is noodzakelijk
Dynamische tarieven bieden vaak goedkope uren, maar kunnen ook onverwacht duur zijn. Gezinnen die hun verbruik niet kunnen aanpassen, lopen daardoor het risico meer te betalen.
Tijdens de avondpiek, wanneer de meeste gezinnen veel verbruiken, kan de stroomprijs flink stijgen. Als je je verbruik niet verschuift, betaal je dus vooral tijdens de duurste uren. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk te profiteren van de goedkope momenten, want alleen zo haal je echt voordeel uit een dynamisch contract. Met een energymanagementsysteem of een slim gestuurde thuisbatterij kan dit volledig automatisch gebeuren. Doe je dit niet, dan is de kans groot dat je minder bespaart of zelfs duurder uitkomt dan met een klassiek vast of variabel contract.
Onzekerheid over de prijs
Een dynamisch energiecontract geeft je geen prijszekerheid op lange termijn. De uurprijzen zijn wel 24 uur vooraf bekend, maar je weet nooit hoe de markt zich in de komende weken of maanden zal ontwikkelen.
Tijdens de energiecrisis van 2022 zagen we hoe prijzen plots extreem hoog konden uitvallen, en dat risico geldt zowel voor dynamische als voor variabele contracten. Bij een variabel tarief worden de prijzen maandelijks of per kwartaal aangepast, waardoor ook daar de voorspelbaarheid beperkt blijft. Alleen een vast contract biedt echte zekerheid, maar dat betekent vaak dat je gemiddeld een hogere prijs betaalt om jezelf in te dekken tegen enorme prijspieken of een energiecrisis. Zulke extreme situaties zijn echter uitzonderlijk en komen maar zelden voor.
Zonnepanelen en een dynamisch energiecontract
Heb je enkel zonnepanelen en geen thuisbatterij of energiemanagementsysteem, dan is een dynamisch energiecontract misschien niet de beste keuze. De gemiddelde dynamische energieprijs ligt doorgaans lager dan de prijs van een vast contract, maar hierdoor ligt ook de injectieprijs lager. Dat betekent dat je voor de stroom die je met je zonnepanelen teruglevert aan het net soms minder ontvangt dan bij een vast of variabel contract.
Bovendien zijn de dynamische stroomprijzen vaak het laagst of zelfs negatief rond de middag. Precies op het moment dat jouw zonnepanelen het meeste energie produceren. Dat komt doordat niet alleen jouw panelen, maar ook die van duizenden andere gezinnen en bedrijven op dat moment massaal elektriciteit op het net zetten. Je injecteert dus vooral tijdens de uren waarin de stroomprijzen laag zijn, wat de opbrengst van je zonne-energie beperkt.
Gelukkig kan je dit deels oplossen met een energiemanagementsysteem. Zo’n systeem kan je verbruik slim sturen en je zonnepanelen curtailen (beperken) op momenten dat de prijzen laag of negatief zijn. Op die manier vermijd je dat je je zonne-energie bijna gratis aan het net moet leveren. Met een thuisbatterij wordt het plaatje helemaal beter, omdat je de overtollige zonne-energie kan opslaan en later tijdens de dure piekuren zelf kan gebruiken.
Welke leveranciers bieden een dynamisch energiecontract aan in Vlaanderen?
Het aanbod van dynamische energiecontracten in Vlaanderen is de laatste jaren sterk gestegen. Waar enkele jaren geleden slechts een handvol leveranciers dit type contract aanboden, zijn dat er vandaag al meer dan dertig. Zowel de grote spelers zoals Engie, Luminus, Eneco en Octa+, als kleinere en groene leveranciers zoals Bolt, Frank Energie en Ecopower, hebben ondertussen een dynamisch tarief in hun aanbod opgenomen. Grote energieleveranciers met meer dan 200.000 klanten zijn zelfs wettelijk verplicht om een dynamisch contract te voorzien.
Toch blijft de vraag voorlopig laag: slechts 0,55% van de Vlaamse afnemers heeft vandaag een dynamisch contract. Dat komt vooral doordat veel gezinnen nog te weinig kennis hebben over dynamische energietarieven en hoe ze daar met slimme technologie voordeel uit kunnen halen.
Wil je weten welk contract in jouw situatie het voordeligst is? Via de V-test van de VREG kan je eenvoudig zelf energiecontracten vergelijken.
Als je dynamische contracten wil meenemen in de vergelijking, dan moet je bij de start “Ik ken mijn verbruik” of “Ik wil mijn verbruiksgegevens opladen” aanduiden.
Let op: de V-test houdt geen rekening met het extra voordeel dat je kan halen wanneer je een thuisbatterij combineert met dynamische tarieven. In de praktijk is je besparing vaak groter dan de simulatie aangeeft.
Conclusie: is een dynamisch energiecontract iets voor jou?
Een dynamisch energiecontract kan een uitstekende keuze zijn voor gezinnen in Vlaanderen die flexibel met hun elektriciteitsverbruik kunnen omgaan en bereid zijn hier actief op in te spelen. Zij kunnen hun verbruik verschuiven naar momenten met lage prijzen en zo een groot voordeel realiseren. Heb je dus een thuisbatterij of een energiemanagementsysteem dan kan je je energiefactuur nog verder verlagen met een dynamisch energiecontract.
Heb je daarentegen enkel zonnepanelen of hecht je veel waarde aan voorspelbaarheid en eenvoud? Dan voel je je misschien beter bij een vast of variabel contract. Onthoud: een dynamisch tarief is niet per se “beter” voor iedereen, het vraagt het juiste profiel en gedrag.
