Energiedelen? Wat is het en hoe werkt het?

Energiedelen is de overtollige geproduceerde energie door jouw zonnepanelen delen met buren, vrienden of familie. Dit neemt plaats binnen zogenaamde ‘energiegemeenschappen’, dergelijke gemeenschappen brengen kopers/producenten bij elkaar en stellen hen in staat om lokale energie tussen gebouwen uit te wisselen. De energiegemeenschap is een manier om collectieve energieactiviteiten te organiseren via een open en democratisch systeem. Door actieve participatie van consumenten kan duurzame energie verder worden bevorderd, zodat alle relevante burgers toegang hebben tot groene energie, en deze energie helpen integreren in een flexibeler energiesysteem. Ook gebruikers die om praktische of financiële redenen zelf geen energie kunnen produceren, kunnen die gedeelde energie afnemen. Hiervoor heeft de Vlaamse minister van Energie Zuhal Demir een hervormingsplan voor de energiemarkt opgesteld.

De mede-investering in zonnepanelen op de daken van appartementsgebouwen is op heden niet zo interessant, omdat de opbrengst van de installatie naar een bepaalde bewoner gaat, of alleen naar het openbare deel van het appartementengebouw. Andere bewoners hebben er geen baat bij. Maar vanaf 1 januari kan de door het gebouw opgewekte zonne-energie gedistribueerd worden naar alle bewoners van het appartementencomplex. Hiervoor is geen tussenkomst nodig van een rechtspersoon.

Eigenaars van een installatie die elektriciteit produceert op basis van hernieuwbare energie kunnen vanaf juli 2022 hun groene stroom doorverkopen aan andere personen of entiteiten. Dit kan een buur, vriend, familie of onderneming zijn. Deze vorm van rechtstreekse verkoop wordt ook peer-to-peer verkoop genoemd.  Dankzij dit peer-to-peer contract kan je als groene energieproducent ervoor kiezen om jouw teveel aan opgewekte stroom “gratis” ter beschikking te stellen aan bijvoorbeeld familieleden in financiële moeilijkheden. Dankzij deze hervorming zal de energiemarkt in Vlaanderen socialer worden dan ooit tevoren.

Vanaf 2023 zal de mogelijkheid bestaan om te gaan energiedelen via energiegemeenschappen. Mensen die zich aansluiten in zo’n energiegemeenschap krijgen dan de kans om in groepsverband te investeren in duurzame energie oplossingen. De gemeenschap kan dan op zijn beurt gaan bepalen waar de nood of vraag het hoogste is. Ze kunnen dan investeren in zonnepanelen, een grote batterij voor heel de buurt, gemeenschappelijke laadpalen voor elektrische wagens of zelfs isolatie. Zowel de kosten als de baten van zo’n installatie worden dan verdeeld onder de leden van de gemeenschap. Volgens Demir kan een lokaal bestuur bijvoorbeeld samen met de buurtbewoners een energiegemeenschap oprichten en zonnepanelen plaatsen op het dak van de sporthal of kerk. De opgewekte stroom die niet onmiddellijk opgebruikt wordt, kan dan rechtstreeks verdeeld worden onder de deelnemende buurtbewoners. Energiedelen is een ideaal hulpmiddel om te druk te verlagen op onze toekomstige energiefacturen.

Energiedelen is verbonden aan een aantal voorwaarden om de juiste werking hiervan te kunnen garanderen. Alle deelnemers moeten over een digitale meter beschikken die op kwartaalbasis uitgelezen zal worden. Elke deelnemer behoudt zijn individuele meter en -energieaansluiting. Op deze manier kan iedere deelnemer er zelf voor kiezen of hij/zij deelneemt aan een energiegemeenschap en zijn ze ook vrij in de keuze van een energieleverancier. De Vlaamse netbeheerder Fluvius zal de verrekeningen die gepaard gaan met het energiedelen en -verkoop op zich nemen. Zij zullen de verschillende vormen van energie-uitwisselingen registeren en de afgenomen, geïnjecteerde en gedeelde energievolumes doorgeven aan de betrokken beheerder en energieleveranciers. Het VEKA (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap), de VREG en Fluvius zijn nu volop bezig met de technische reglementen en het uitstippelen van de technische vereisten zodat de toekomstige energie-uitwisselingen op een correcte en geautomatiseerde manier kunnen verlopen.